روغن موتور یکی از اصلی‌ترین عوامل در عملکرد صحیح موتور خودرو است. این ماده حیاتی، وظیفه روانکاری قطعات داخلی موتور، کاهش اصطکاک، جلوگیری از خوردگی و تنظیم دمای موتور را بر عهده دارد. کاهش سطح روغن موتور می‌تواند به مشکلات جدی در موتور منجر شود که در نهایت هزینه‌های سنگینی را به مالک خودرو تحمیل می‌کند. در این مقاله قصد داریم به بررسی علائم و علت کم شدن روغن موتور بپردازیم و راه‌های تشخیص این مشکل را بیان کنیم.
علائم کم شدن روغن موتور
روشن شدن چراغ هشدار روغن
یکی از اولین و رایج‌ترین علائمی که نشان‌دهنده کاهش سطح روغن موتور است، روشن شدن چراغ هشدار روغن در داشبورد خودرو است. این چراغ نشان‌دهنده پایین بودن فشار روغن یا کمبود سطح آن در موتور می‌باشد.
کاهش قدرت موتور
زمانی که سطح روغن موتور کاهش می‌یابد، اصطکاک بین قطعات داخلی موتور افزایش پیدا می‌کند. این امر باعث می‌شود که موتور به سختی کار کند و قدرت آن کاهش یابد. اگر هنگام رانندگی متوجه کاهش عملکرد موتور شدید، ممکن است مشکل از کمبود روغن باشد.
صدای غیرعادی موتور
کمبود روغن می‌تواند باعث شود که قطعات داخلی موتور به درستی روانکاری نشوند. در نتیجه، ممکن است صدای غیرعادی مانند تق‌تق یا ضربه از موتور شنیده شود. این صداها معمولاً به دلیل اصطکاک زیاد بین قطعات ایجاد می‌شوند.
افزایش دمای موتور
روغن موتور نقش مهمی در کاهش دمای موتور دارد. اگر سطح روغن کاهش یابد، موتور ممکن است بیش از حد داغ شود. اگر درجه حرارت موتور بیش از حد معمول بالا رفت، ممکن است به دلیل کمبود روغن باشد.
دود آبی از اگزوز
اگر متوجه شدید که دود آبی از اگزوز خارج می‌شود، این می‌تواند نشانه‌ای از سوختن روغن در داخل موتور باشد. این مشکل معمولاً به دلیل نشتی روغن به محفظه احتراق اتفاق می‌افتد.
بوی سوختگی روغن
یکی دیگر از علائم کم شدن روغن موتور، بوی سوختگی روغن است. اگر هنگام رانندگی متوجه بوی سوختگی شدید، ممکن است روغن روی قسمت‌های داغ موتور نشت کرده و باعث ایجاد بو شود.
کاهش سطح روغن در بازه‌های کوتاه‌مدت
اگر متوجه شدید که سطح روغن موتور در فواصل زمانی کوتاه کاهش می‌یابد، احتمالاً موتور شما دچار مشکل نشتی یا سوختن روغن است.
علت کم شدن روغن موتور
نشتی روغن از موتور
یکی از اصلی‌ترین علت‌های کاهش روغن موتور، نشتی روغن از بخش‌های مختلف موتور است. این نشتی می‌تواند از کاسه نمدها، واشر سرسیلندر، یا واشر کارتل باشد. نشتی روغن معمولاً با لکه‌های روغن زیر خودرو مشخص می‌شود.
فرسودگی قطعات موتور
با گذشت زمان و کارکرد زیاد خودرو، قطعات داخلی موتور فرسوده می‌شوند. این فرسودگی می‌تواند باعث افزایش مصرف روغن شود. به‌ویژه در خودروهای قدیمی، فرسودگی رینگ‌های پیستون و سیلندرها می‌تواند منجر به نشت روغن به محفظه احتراق و سوختن آن شود.
سوختن روغن در موتور
در برخی موارد، روغن ممکن است به محفظه احتراق نفوذ کرده و همراه با سوخت بسوزد. این مشکل معمولاً به دلیل خرابی رینگ‌های پیستون یا واشر سرسیلندر ایجاد می‌شود.
استفاده از روغن موتور نامناسب
استفاده از روغن موتوری که با مشخصات فنی موتور سازگار نیست، می‌تواند باعث تبخیر سریع‌تر یا سوختن روغن شود. حتماً از روغن موتور توصیه‌شده توسط سازنده خودرو استفاده کنید.
خرابی سیستم تهویه موتور (PCV)
سیستم تهویه موتور (PCV) وظیفه تخلیه گازهای اضافی از محفظه میل‌لنگ را بر عهده دارد. اگر این سیستم خراب شود، ممکن است باعث شود روغن به محفظه احتراق کشیده شده و بسوزد.
رانندگی با دور موتور بالا
رانندگی با دور موتور بالا یا استفاده مکرر از خودرو در شرایط سخت می‌تواند باعث افزایش مصرف روغن شود. در چنین شرایطی، فشار روی موتور افزایش یافته و روغن بیشتری مصرف می‌شود.
راه‌های تشخیص کم شدن روغن موتور
بررسی سطح روغن با گیج روغن
ساده‌ترین راه برای تشخیص کاهش سطح روغن، استفاده از گیج روغن است. گیج روغن را خارج کرده، تمیز کنید و دوباره داخل موتور قرار دهید. سپس سطح روغن را بررسی کنید. اگر سطح روغن کمتر از حد معمول بود، باید روغن اضافه کنید.
بررسی زیر خودرو برای لکه‌های روغن
اگر زیر خودرو لکه‌های روغن مشاهده کردید، احتمالاً خودرو دچار نشتی روغن است. در این صورت، باید محل نشتی را پیدا کرده و آن را تعمیر کنید.
بررسی دود خروجی از اگزوز
دود آبی رنگ از اگزوز نشان‌دهنده سوختن روغن در موتور است. اگر این علامت را مشاهده کردید، باید خودرو را به تعمیرگاه ببرید.
بررسی بوی سوختگی روغن
اگر هنگام رانندگی بوی سوختگی روغن احساس کردید، احتمالاً روغن موتور روی قسمت‌های داغ موتور نشت کرده است. در این حالت باید خودرو را بررسی کنید.
استفاده از دستگاه‌های عیب‌یابی
در تعمیرگاه‌ها از دستگاه‌های عیب‌یابی برای بررسی دقیق موتور و تشخیص مشکلات مربوط به روغن استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها می‌توانند به‌سرعت علت کاهش روغن را مشخص کنند.
راه‌های جلوگیری از کم شدن روغن موتور
سرویس منظم خودرو
سرویس منظم خودرو یکی از مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از کم شدن روغن موتور است. در این سرویس‌ها، وضعیت روغن موتور، فیلتر روغن، و سایر قطعات حیاتی موتور بررسی می‌شود. انجام به‌موقع تعویض روغن و فیلتر، به جلوگیری از فرسایش قطعات داخلی موتور کمک می‌کند و باعث می‌شود موتور در شرایط بهینه کار کند. در صورت عدم سرویس به‌موقع، ممکن است قطعات داخلی موتور دچار سایش و خرابی شوند و روغن بیشتری مصرف شود. بنابراین، انجام سرویس‌های دوره‌ای مطابق با دستورالعمل سازنده خودرو ضروری است.
استفاده از روغن موتور مناسب
انتخاب روغن موتور مناسب بر اساس نوع خودرو و شرایط محیطی، نقش مهمی در کاهش مصرف روغن دارد. هر خودرویی به روغن با ویسکوزیته و مشخصات خاصی نیاز دارد که توسط سازنده خودرو توصیه شده است. استفاده از روغن نامناسب می‌تواند باعث کاهش عملکرد موتور، افزایش اصطکاک بین قطعات، و در نتیجه مصرف بیش از حد روغن شود. همچنین، روغن‌هایی که کیفیت پایینی دارند، سریع‌تر تجزیه می‌شوند و خاصیت روانکاری خود را از دست می‌دهند. بنابراین، استفاده از روغن موتور با کیفیت و مطابق با استانداردهای خودرو بسیار حائز اهمیت است.
بررسی منظم سطح روغن
یکی از ساده‌ترین راه‌های جلوگیری از کم شدن روغن موتور، بررسی منظم سطح روغن است. با استفاده از گیج روغن می‌توان سطح روغن را به‌صورت دوره‌ای چک کرد. اگر سطح روغن کمتر از حد نرمال باشد، باید سریعاً روغن به آن اضافه شود تا از آسیب‌های احتمالی به موتور جلوگیری شود. پایین بودن سطح روغن می‌تواند نشان‌دهنده نشتی یا مصرف بیش از حد روغن باشد که نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد. بررسی منظم به شما کمک می‌کند مشکلات احتمالی را زودتر شناسایی و برطرف کنید و از هزینه‌های سنگین تعمیرات جلوگیری کنید.
تعمیر نشتی‌های موتور
نشتی روغن یکی از دلایل اصلی کم شدن روغن موتور است. این نشتی‌ها می‌تواند از بخش‌های مختلفی مانند کاسه‌نمد، واشرها، و اویل پمپ رخ دهد. عدم توجه به نشتی‌ها باعث می‌شود روغن به‌تدریج کاهش یابد و موتور بدون روغن کافی کار کند که می‌تواند منجر به خرابی جدی شود. تعمیر به‌موقع نشتی‌ها علاوه بر جلوگیری از کاهش سطح روغن، به افزایش عمر موتور نیز کمک می‌کند. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه نشتی، باید به سرعت به یک مکانیک متخصص مراجعه و مشکل را برطرف کنید.
پرهیز از رانندگی با دور موتور بالا
رانندگی با دور موتور بالا باعث افزایش فشار و دمای موتور می‌شود که در نتیجه آن، روغن موتور سریع‌تر تجزیه شده و خاصیت روانکاری خود را از دست می‌دهد. در این شرایط، مصرف روغن افزایش پیدا می‌کند و احتمال سوختن روغن یا تبخیر آن نیز بیشتر می‌شود. به‌ویژه در خودروهای بنزینی، رانندگی مداوم با دور موتور بالا می‌تواند به خرابی قطعات داخلی مانند رینگ پیستون‌ها منجر شود و روغن بیشتری به محفظه احتراق نشت کند. بهتر است هنگام رانندگی، به‌ویژه در جاده‌ها و بزرگراه‌ها، دور موتور را در محدوده بهینه نگه دارید و از شتاب‌گیری‌های ناگهانی و رانندگی پرسرعت خودداری کنید تا مصرف روغن کنترل شود و عمر موتور افزایش یابد.
نتیجه‌گیری
کاهش روغن موتور می‌تواند به آسیب‌های جدی به موتور خودرو منجر شود. آگاهی از علائم و علت‌های کم شدن روغن موتور و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند به‌طور مؤثری از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. با بررسی منظم سطح روغن و سرویس‌های دوره‌ای، می‌توانید عمر مفید موتور خود را افزایش داده و هزینه‌های تعمیرات را کاهش دهید.